Kilkadziesiąt lat temu większość polskich podłóg i parkietów była klejona lepikiem asfaltowym — lub, jak go częściej nazywamy, subitem. Dziś o wiele lepiej znamy jego właściwości — i wiemy, że jest to materiał nie mniej niebezpieczny, niż choćby owiany od dawna złą sławą eternit. Subit — co to jest? Dlaczego jest tak szkodliwy? Jak go rozpoznać i jak usunąć lepik z betonu? Na te pytania odpowiemy Państwu w poniższym tekście — zapraszamy do lektury.
Lepik, smoła, subit — co to jest?
Subit, lepik, smoła — wszystkie są określeniami lepiku asfaltowego, przez długie lata wykorzystywanego do klejenia parkietów. Jest to mieszanina asfaltu, wypełniaczy, plastyfikatorów i rozpuszczalników — które razem zapewniają całkiem dobre właściwości klejące (choć z pewnością nie na poziomie materiałów stosowanych obecnie).
W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych minionego wieku subit był wykorzystywany praktycznie wszędzie — zarówno w budownictwie mieszkaniowym, jak i we wnętrzach obiektów użyteczności publicznej. Miał różne nazwy — Subit 83, potem Subit 91 — ale zawsze te same właściwości. Również te szkodliwe.
Bardzo istotnym elementem składu chemicznego rozpuszczalników, stosowanych przy produkcji subitu, były węglowodory aromatyczne i alifatyczne. Zaliczają się do nich m.in. benzopireny, które są jednym też ze składników… dymu tytoniowego oraz miejskiego smogu. „Ukryty” pod parkietem subit szybko i silnie zanieczyszczał powietrze — a z racji tego, że był stosowany głównie w zamkniętych pomieszczeniach, to stężenie benzopirenów i innych węglowodorów aromatycznych osiągało poziomy bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Dziś wiemy o tym, że benzopireny są jednymi z najsilniej rakotwórczych substancji i stanowią zagrożenie nawet przy okazjonalnej ekspozycji.
Stosowania subitu jako materiału budowlanego we wnętrzach budynków zakazano dopiero w 1996 roku — jednak do tego czasu smolisty, trujący lepik zdążył znaleźć się w znacznej części polskich domów. I wciąż w niektórych z nich mogą się Państwo na niego natknąć.
Jak rozpoznać subit?
Subit rozpoznać jest bardzo łatwo. Jeśli parkiet jest w nienaruszonym stanie — wystarczy podważyć jedną z klepek i sprawdzić, czy znajduje się pod nią czarny, ewentualnie szaroczarny lepik. W przypadku starszych podłóg może on nawet być widoczny w szparach na łączeniu klepek.
Dodajmy do tego charakterystyczny zapach — według jednych przypominający smołę, według innych — ropę. Z pewnością jednak jest on nieprzyjemny i nie będą mieli Państwo problemów, aby go wyczuć.
Nieco trudniej jest rozróżnić, czy do klejenia parkietu wykorzystano konkretnie subit, czy lepik. Dlatego też przed przystąpieniem do usuwania toksycznej substancji fachowcy zazwyczaj próbują ją najpierw zmyć benzyną ekstrakcyjną. Jeśli się to uda — prawdopodobnie mamy do czynienia z lepikiem, jeśli nie — z nieco trwalszym subitem.
Czy subit można czymś przykryć?
Znamy przypadki mieszkań, w których próbowano zniwelować nieprzyjemną woń (i wydzielane toksyny) subitu poprzez przykrycie go warstwą kleju lub nałożenie kolejnej warstwy wylewki. Jeśli zastanawiali się Państwo, czym przykryć subit, od razu wyjaśniamy — takie metody w praktyce nie zdają egzaminu. Z dwóch powodów.
Po pierwsze — benzopireny i pozostałe węglowodory dalej będą się utleniać, a tym samym przenikać do pomieszczenia. Co więcej — związki chemiczne wchodzące w skład stosowanych dziś klejów tylko im tę reakcję ułatwią!
Po drugie — ani wylewka, ani klej nie łączą się z subitem zbyt dobrze i szybko zaczną od niego odchodzić.
Jedyną bezpieczną i skuteczną odpowiedzią na problemy z subitem jest całkowite zdarcie smolistej mieszaniny i wymiana klepek na nowe.
Czy usuwanie subitu samemu to dobry pomysł?
Znów — to też nie jest dobre rozwiązanie. Subit jest najbardziej szkodliwy przy bezpośredniej ekspozycji, gdy go wdychamy. Jakiekolwiek prace z lepikiem należy więc wykonywać przy użyciu profesjonalnego sprzętu oraz w odzieży ochronnej.
Nawet jeśli posiadają Państwo wszystkie narzędzia — nie mogą Państwo wiedzieć, w jaki sposób organizm zareaguje na kontakt z subitem. Może on wywoływać silne podrażnienia i niespodziewane reakcje alergiczne; dlatego też radzimy nie ryzykować własnym zdrowiem i zaufać doświadczonym fachowcom.
Subit: jak usunąć?
A jak usuwaniem subitu zajmują się profesjonaliści? Przedstawimy Państwu ten proces krok po kroku.
- Zrywamy stare klepki — nie zawsze jest to łatwe, ponieważ, jak wspomnieliśmy — subit, mimo wszystkich swoich wad, dosyć dobrze spełnia swoje podstawowe zadanie. Co ważne, jeśli zastanawiają się Państwo, jak usunąć lepik z posadzki — tego się nie robi. Zdemontowany parkiet bardzo trudno jest w stu procentach oczyścić ze smolistych pozostałości — dlatego też stare klepki należy spakować i oddać do utylizacji.
- Zdzieramy subit z betonu — przy pomocy maszyn wyposażonych w system pochłaniania pyłu i dysponujących jak największą mocą. Standardem są frezarki do betonu oraz szlifierki planetarne; w przeciwieństwie do innych maszyn, nie nadtopią one subitu i nie zadymią pomieszczenia.
- Odkurzamy powierzchnię — aby pozbyć się pyłu i innych zanieczyszczeń, które nagromadziły się przez lata pod parkietem.
- Przygotowujemy podłoże pod wykonanie nowej posadzki — sprawdzoną praktyką jest nałożenie na podkład gruntu epoksydowego, który odizoluje chemiczne pozostałości subitu i uniemożliwi im ponowną penetrację podłogi.
Na tak przygotowanej powierzchni będą mogli Państwo już spokojnie rozpocząć prace wykończeniowe.
Utylizacja subitu: na czym polega?
Zanim jednak zaczną Państwo kłaść nową posadzkę — trzeba pozbyć się wszystkich pozostałości po subicie — urobku, pyłu i starej podłogi.
Zgodnie z prawem — odpadów budowlanych nie można pozostawić samych sobie. Zwykły kontener na śmieci również nie wchodzi w rachubę.
Najprościej jest po prostu skorzystać z usług firmy utylizacyjnej — chociaż to się oczywiście wiąże z dodatkowymi kosztami. Jeśli chcą Państwo tego uniknąć — mogą Państwo oddać śmieci w najbliższym Punkcie Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK). W większości gmin znajduje się przynajmniej jedna taka placówka, przyjmująca odpady wymagające specjalnych środków utylizacji.
Podsumowanie
Wiedzą już Państwo, czym jest subit — a także jak go rozpoznać i jak (prawidłowo) usunąć. Jeśli znają Państwo kogoś, kto mieszka w starszym, nieremontowanym od lat mieszkaniu — lub chcieliby Państwo przygotować własną nieruchomość do sprzedaży — zachęcamy do skorzystania z naszych usług. Pozbywając się subitu inwestują Państwo nie tylko w wartość swojej nieruchomości, ale przede wszystkim — w zdrowie i komfort jego mieszkańców.